Wat is het verschil tussen mens en dier? Het jeugdboek Jefferson werpt daar op een speelse manier vragen over op.

Over dierenpersonages in jeugdboeken doen sommigen laatdunkend: altijd maar weer die als dieren ‘verklede’ mensen. Jean-Claude Mourlevat, laureaat van de ‘Nobelprijs voor de jeugdliteratuur 2021’ (de ALMA), geeft daar een originele draai aan. Ja, de dieren in zijn k8inderboek Jefferson dragen kleren, wonen in huizen en kippen en vossen gaan gezellig samen op vakantie, maar dat blijkt een welbewust en functioneel onderdeel van zijn verhaal.

Egel Jefferson wordt ervan beschuldigd zijn kapper (das) vermoord te hebben. Hij was inderdaad op de plaats delict, maar is, zoals een sympathiek hoofdpersonage betaamt, onschuldig. Samen met zijn vriend Gijsbert (varken) besluit hij de ware dader te zoeken. Het spoor leidt naar mensen en daarom sluiten beide vrienden zich aan bij een georganiseerde busreis naar Stedeburg, stad van de mensen.

Mourlevat beschrijft het bonte reisgezelschap met veel smaak en humor. Je ziet ze allemaal voor je, van de babbelzieke vrouwtjesvossen tot en met het bejaarde schapenechtpaar.
Over het hotelpersoneel zijn Jefferson en Gijsbert niet zo te spreken: ze voelen zich behandeld als ‘tweederangs wezens’ en de grap van de hoteldirecteur dat hij zou zorgen dat ‘u niet voor onaangename verrassingen op uw bord komt te staan’ vinden ze ronduit smakeloos.

Het is de opmaat naar de ontknoping van het verhaal: een aanklacht tegen de onmenselijke behandeling van dieren. De vermoorde kapper was, zo ontdekken de vrienden, een belangrijke schakel in de strijd tegen slachthuizen. De hilarische dierendetective krijgt daarmee een grimmig en actueel tintje. Gelukkig heeft Mourlevat de valkuilen van moralisme of gemakkelijke oplossingen vermeden. Zijn boek stemt zeker tot nadenken over onze omgang met dieren. Maar daarnaast en bovenal is het een warm en humoristisch verhaal over twee gezworen vrienden.

(Deze recensie verscheen in verkorte vorm in het septembernummer van Didactief (2222).)